Dział spadku - na czym polega i jak go przeprowadzić?

Dział spadku to podział majątku zmarłego pomiędzy spadkobierców.

Dział spadku może odbyć się na dwa sposoby:

1. umowny dział spadku

2. sądowy dział spadku

Umowny dział spadku polega na zawarciu przez wszystkich spadkobierców umowy, w której sami ustalą zasady rozliczeń związane z działem spadku. Jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, umowa taka będzie musiała zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Umowny dział spadku nie będzie możliwy, jeżeli nie ma zgody poszczególnych spadkobierców co do sposobu podziału lub wartości składników majątkowych wchodzących w skład spadku, albo zachodzi konieczność rozliczania nakładów na poszczególne składniki spadku.

Z kolei sądowy dział spadku ma miejsce, gdy przynajmniej jeden ze spadkobierców nie godzi się na umowny dział spadku albo gdy podział taki nie jest możliwy z innych względów.

Do rozpoznania wniosku o dział spadku wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Jeżeli takiego miejsca w Polsce nie da się ustalić, wyłącznie właściwy do rozpoznania wniosku o dział spadku jest sąd miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m. st. Warszawy.

Wniosek o dział spadku podlega opłacie sądowej w wysokości 500 zł, chyba że zawiera on zgodny projekt działu spadku. W takim przypadku opłata wynosi 300 zł.

Jeżeli wniosek o dział spadku połączony jest z żądaniem zniesienia współwłasności to podlega opłacie sądowej w wysokości 1000 zł. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności opłata ulega obniżeniu do 600 zł.

Aby przeprowadzić dział spadku, konieczne jest ustalenie kręgu spadkobierców za pomocą postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wydanego przez sąd lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przez notariusza.

Dokonując działu spadku sąd w pierwszej kolejności będzie rozpatrywał tzw. fizyczny podział rzeczy.

Dokonanie podziału majątku spadkowego możliwe jest także poprzez przyznanie przedmiotów w całości jednemu lub niektórym spadkobiercom. W takim przypadku dla pozostałych spadkobierców przyznane zostaną spłaty.

Majątek spadkowy może również zostać przyznany dwóm lub więcej współspadkobiercom na współwłasność w częściach ułamkowych. Następuje to jednak wyłącznie na ich wyraźne żądanie.

Postępowanie sądowe może zakończyć się też tzw. podziałem cywilnym. Polega on na zarządzeniu sprzedaży majątku spadkowego oraz podziale uzyskanej kwoty pomiędzy spadkobierców.