Odsetki od nienależnie pobranego świadczenia ustalonego w decyzji ZUS

Niemal rok temu, bo w dniu 18.09.2021 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która zmieniła zasady naliczania odsetek od nienależnie pobranych świadczeń ustalonych w decyzjach ZUS.

Do wejścia w życie tej nowelizacji, odsetki naliczano od daty wydania decyzji o wysokości nienależnie pobranego świadczenia. Zdarzało się jednak, że ZUS naliczał odsetki od dnia wypłaty świadczeń, jednak nie było to prawidłowe w świetle ugruntowanego orzecznictwa sądowego.

Jako przykład można podać wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 marca 2013 r. wydanym w sprawie o sygn. akt III AUa 1311/12: "Żądanie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia następuje przez doręczenie dotyczącej tego decyzji (można powiedzieć, że staje się wymagalne w tym momencie, a nie w czasie spełniania świadczeń). Z tą chwilą następuje też wymagalność (w prawnym znaczeniu według prawa cywilnego - art. 359 § 2 KC) roszczenia o odsetki, gdyż od tej chwili dłużnik pozostaje w opóźnieniu ze spełnieniem świadczenia głównego (art. 481 § 1 KC)".

Skoro wydanie decyzji administracyjnej było konieczne w celu stwierdzenia obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia, to nie można było mówić o opóźnieniu w spełnieniu tego obowiązku przed wydaniem decyzji (zob. wyr. SA w Łodzi z dnia 19 listopada 2013 r. w sprawie sygn. akt III AUa 198/13).

Wprowadzone nowe przepisy zakładają, że odsetki od kwot nienależnie pobranych świadczeń są naliczane od dnia następującego po dniu wypłaty świadczenia do dnia spłaty.

Problem dotyczący tego, jak ZUS powinien stosować nowe przepisy pojawia się, gdy co prawda decyzja o zwrocie nienależnego świadczenia wydana została po dacie 18.09.2021 r., ale dotyczy świadczeń przyznanych i wypłaconych przed tą datą.

Niestety nie ma w tej materii uregulowania intertemporalnego, które wyjaśniałoby tą kwestię.

Praktyka orzecznicza pokaże, czy w takich sytuacjach stosować dotychczasowe zasady i naliczać odsetki dopiero od dnia wydania decyzji ustalającej wysokość nienależnie pobranego świadczenia, czy przepisy nowe.