Zakaz prowadzenia pojazdów określonej kategorii a zwrot dokumentu prawa jazdy w zakresie pozostałych kategorii

NSA rozpoznał skargę kasacyjną od wyroku WSA w Bydgoszczy z 8.10.2019 r., II SA/Bd 478/19, w sprawie ze skargi na decyzję SKO w przedmiocie zwrotu zatrzymanego prawa jazdy i oddalił skargę kasacyjną (wyrok NSA z 1.12.2022 r., I OSK 1727/20).

W rozpoznawanej sprawie wyrokiem z grudnia 2016 r. SR orzekł m.in. o zastosowaniu wobec skarżącego środka karnego w postaci dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, do których uprawnia prawo jazdy kategorii A.

Wnioskiem ze stycznia 2019 r. skarżący wystąpił o zwrot zatrzymanego prawa jazdy kategorii B. Decyzją z lutego 2019 r. Prezydent Miasta odmówił uwzględnienia tego wniosku.

Po rozpatrzeniu odwołania skarżącego decyzją z marca 2019 r. SKO utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu Organ wskazał, że w związku z brzmieniem obowiązujących przepisów zwrot prawa jazdy kategorii B nie jest możliwy w okresie, w jakim obowiązuje zakaz prowadzenia przez skarżącego pojazdów mechanicznych, do których uprawnia prawo jazdy kategorii A.

WSA w Bydgoszczy oddalił skargę na powyższą decyzję. W uzasadnieniu wywiódł, że brzmienie obowiązujących przepisów nie pozostawia wątpliwości, że zakaz wydania prawa jazdy (jego zwrotu) rozciąga się z woli ustawodawcy na kategorie uprawnień nieobjęte zakazem wynikającym z prawomocnego orzeczenia sądu karnego.

W ocenie NSA brak jest podstaw do uznania, że przepisy powinny doznawać jakiejkolwiek modyfikacji w przypadku konieczności zastosowania ich w stosunku do osób, które nie utraciły uprawnień do prowadzenia pojazdów określonej kategorii, a jedynie zostały pozbawione dokumentu uprawniającego je do kierowania pojazdami. W związku z rozróżnieniem w KierujPojU instytucji wydania prawa jazdy, zwrotu prawa jazdy i przywrócenia uprawnień w zakresie prawa jazdy, fakt wyraźnego dodania do treści analizowanego przepisu tych dwóch ostatnich instytucji prawnych nie pozwala na wyłączenie którejś z nich z konsekwencji objętych przepisem art. 12 KierujPojU. Celem ustawodawcy w ramach przyjętych rozwiązań prawnych było niedopuszczanie do ruchu drogowego osób, które w sposób znaczący zagroziły bezpieczeństwu w komunikacji. Taką osobą jest osoba prowadząca pojazd w stanie nietrzeźwości. Nie sposób przyjąć, aby osoba ta, mając orzeczony sądownie zakaz prowadzenia pojazdów określonej kategorii, mogła w okresie obowiązania zakazu wciąż korzystać z innych uprawnień do prowadzenia pojazdów i nadal stwarzać potencjalne zagrożenie w ruchu.

Z tych względów nie tylko wykładnia językowa analizowanego przepisu, a więc wyraźne rozciągnięcie względem osoby ubiegającej się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy skutków orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na inne kategorie niż objęte zakazem, lecz także racje celowościowe omawianych rozwiązań legislacyjnych, wyrażające się w potrzebie zapewnienia bezpieczeństwa w komunikacji, nakazują przyjąć, że art. 12 ust. 2 pkt 1 KierujPojU wprowadza jednoznaczny zakaz wydawania osobom ubiegającym się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy kategorii B w czasie trwania orzeczonego sądownie zakazu prowadzenia pojazdów kategorii A (por. wyrok NSA z 18.12.2018 r., I OSK 1931/18, Legalis).